Қазақ сөзінің түбірі өзгерілмей аяғына жалғау қосылып өзгеріледі . Жалғау екі түрлі : бірі сөздің тұлғасын өзгертсе де , ішкі мағынасын өзгертпейді ; екіншісі сөздің тұлғасын да , мағынасын - да өзгертеді . Сондықтан бастапқысы тысқарғы , соңғысы ішкергі жалғау деп аталады . « Құлақ » деген сөзге « дың » деген жалғау қоссақ , « құлақдың » болады . Тұлғасы өзгерді , мағынасы өзгерілген жоқ , « Құлақдың » дегендеде бастың мүшесінің атын көрсетеді . Егерде « құлақ » деген сөзге « шын » деген жалғау қоссақ « құлақшын » болады . Мұнда тұлғасы - да , мағынасы - да өзгерілді . « Құлақ » бастың мүшесін көрсетуші еді , « құлақшын » болған соң басқа киетін киімнің атын көрсетіп тұр . Міні сондықтан « дың » тысқарғы , « шын » ішкергі жалғау болады . 48

Корень казахского слова не меняется , изменяется за счет присоединения к конце слова окончания . Окончания бывают двух видов : первый вид меняет форму слова , но не внутреннее значение , второй вид изменяет форму и значение слова . Поэтому первый вид окончания называется внешним аффиксом , а последний вид кончания – внутренним аффиксом . Присоединив окончание « дың » к слову « құлақ » ( ухо ) , получим форму слова құлақдың » ( уха ) . Изменилась форма слова , но не значение . « Құлақдың » также обозначает орган – часть головы . В случае присединения к слову « құлақ » окончания « шын » получим слово « құлақшын » ( ушанка ) . В данном слове изменяется и форма , и значение . « Құлақ » обозначает орган – часть головы , а « құлақшын » обозначает головной убор . Именно поэтому « дың » – внешний аффикс , а « шын » – внутренний аффикс . 52

Егерде млтқ « قتلم « , мысқ « قسىم « деген сөздердің бітеу буындарын ашып млтығы « ىعىتلم « , мысығы « ىعىسىم « деп айтсақ , ашық буындардың бәріне тиісті болғандықтан бұл сөздер былайша жазылады : млтығы « ىعىتلم « , 57

Если закрытые слоги в словах млтқ « قتلم « ( ружье ) , мысқ « قسىم ) « кошка ) сделать открытыми в виде млтығы « ىعىتلم « , мысығы « ىعىسىم « , в соответствии с правилом открытого слога данные слова пишутся так : млтығы « ىعىتلم « , мысығы « ىعىسىم « . 63

Егерде « у » ( ۋ ) дыбысының алдында « ұ » дыбысы болса , « ұ » ( ۇ ) харфі һеш жерде қалмай жазылатындығы себепті , оқұу , жорұу , танұу деп жазуымыз тиіс . 59

Если перед звуком « у » ( ۋ ) звук « ұ » , то по причине того , что буква « ұ » ( ۇ ) пишется обязательно , нужно писать оқұу , жорұу , танұу . 65

2 ) Оқу , жору , тану деп жазу ма , яки оқұу , жорұу , танұу деп жазу - ма ? дүдәмал , яғни « у » ( ۋ ) алдындағы дыбыс « ы » ( ى ) - ма , « у » ( ۋ ) - ма ? белгісіз . Егерде « ы » ( ى ) болса , бітеу буын болғандықтан , « ы » ( ى ) харфін тастап оқу , жору , тану деп жазуымыз тиіс . 59

2 ) Правильно написание оқу ( учиться ) , жору ( предсказывать ) , тану ( узнавать ) или оқұу , жорұу , танұу ? Неясно , перед « у » ( ۋ ) звук « ы » ( ى ) или « у » ( ۋ ? ) неизвестно . Если это « ы » ( ى ) , то в закрытом слоге убираем букву « ы » ( ى ) и нужно писать оқу , жору , тану . 65

Мысалдар : 1 ) сұу , бұу , тұу деп жазу - ма , яки су , бу , ту деп жазу - ма , дүдәмал , яғни « у » ( ۋ ) дың алдындағы дыбыс « ұ » ( ۇ ) - ма , « ы » ( ى ) - ма , анық естілмейді . Егерде « у » ( ۋ ) дың алдындағы дыбыс « ұ » ( ۇ ) болса , « сұу » , « бұу » , « тұу » деп жазу тиіс . Егерде « у » ( ۋ ) дың алдындағы дыбыс « ы » ( ى ) болса , бұл сөздер « ы » ( ى ) харфі бітеу буында жазылмауы себепті , « су » , « бу » , « ту » деп жазылуы тиіс . « У » ( ۋ ) алдындағы қай дыбыс екені бітеу буынды ашқанда мәлім болады . « У » ( ۋ ) дың алдына « ұ » ( ۇ ) харфін қойып - та , « ы » ( ى ) харфін қойыпта ашып қарайық : сұу=сұуы , бұу=бұуы , тұу=тұуы ; су=сы - уы , бу=бы - уы , ту=ты - уы . Әрине сұуы , бұуы , тұуы деп айту , сыуы , быуы , тыуы деп айтудан дұрыс екендігі қандай даусыз болса , сұу , бұу , тұу деп жазу һәм сондай даусыз болып шығады . 59

Примеры : 1 ) неясно , как писать сұу , бұу , тұу или су ( вода ) , бу ( пар ) , ту ( знамя ) , то есть не слышно отчетливо перед « у » ( ۋ ) звук « ұ » ( ۇ ) или « ы » ( ى ) . Если перед « у » ( ۋ ) звук « ұ » ( ۇ ) , то нужно писать « сұу » , « бұу » , « тұу » . Если перед « у » ( ۋ ) звук « ы » ( ى ) , то из - за того , что в закрытом слоге не пишется буква « ы » ( ى ) , нужно писать « су » , « бу » , « ту » . Какой звук стоит перед « у » ( ۋ ) будет известно , когда закрытый слог станет открытым . Рассмотрим варианты с постановкой перед « у » ( ۋ ) и буквы « ұ » ( ۇ ) , и буквы « ы » ( ى ) : сұу=сұуы , бұу=бұуы , тұу=тұуы ; су=сы - уы , бу=бы - уы , ту=тыуы . Конечно , по сравнению с сыуы , быуы , тыуы звучание сұуы , бұуы , тұуы является бесспорно правильным , так же , как и бесспорно правильно написание сұу , бұу , тұу 65

Егерде « шақ » деп бөліп , қалғанын асырсақ яки « шақырға » деп бөліп « нға - ны » асырсақ дұрыс болмайды . 80

Если поделим на « шақ » и перенесем остальные слоги , либо поделим на « шақырға » и перенесем « нға - ны » , то это будет неправильно . 99

Ол көмегі көрінеді егерде жоғарыдағы мисалға алынған сөйлемдерді қысқартпай толық түрінде айтсақ ; мәсәлән : Ағаш көркі жапырақ болады ; Адам көркі шүберек болады десек , қысқартып айтқанда , көрінбей тұрған көмекші етістік – « болады » толықтырып айтқанда шыға келеді . 104

Эта помощь станет явной , если данные выше примеры приведем в полном виде , не сокращая ; например : если скажем Краса дерева проявляется в листьях ; Краса человека проявляется в одежде , то невидимый в кратком высказывании вспомогательный глагол – « проявляется » становится явным . 114

Жиылыңқы қиысу болады егерде бір неше сөйлемнің қиысуы бір ыңғай , бір беткей болса . 124

Соединительной является одинаковая и однонаправленная сочинительная связь нескольких предложений . 136

Қайырыңқы қиысулы болады , егерде алдыңғы сөйлемге кейінгі сөйлем қарсы мағаналы болып қиысса . 124

Противительной является сочинительная связь предложений , когда два предложения находятся в противительных отношениях . 136

Сұйылыңқы қиысу болады , егерде маңызды , нығыз айтылған сөйлемді басқа сөйлемдер байандаушы болса . 124

Вид отношения когда предложения со значимым и емким содержанием выступают в роли сказуемого этого предложения называется дедуктивным / причинно - следственным согласованием . 136

Қойылыңқы қиысу болады , егерде алдыңғы сөйлемдерді кейінгі сөйлем қорытып айтса . 124

Индуктивной ( разъяснительной ) является связь предложений , когда последующее предложение обобщает предыдущие . 136

Егерде бағыныңқы сөйлем істің себебін айтып тұрса , себеп пысықтауышының бағыныңқысы болады ; егерде істің мақсатын айтып тұрса , мақсат пысықтауышының бағыныңқысы болады . 129

Если в придаточном предложении сообщается причина действия , тогда это будет обстоятельством причины с подчинением , а если говорится о цели действия , тогда это будет обстоятельством цели с подчинением . 141