Қаламда Лаухул Махфуз ұмытқан ба ? Жазбабды бұл орынды көрмесіме . Қаңбақпен салмағың тең бұл бір заман – Ылаж жоқ , жел айдаса ермесіңе . Тайпалған талай жорға , талай тұлпар , Тағдырдың кез болыб тұр кермесіне . Солардан жаным - тәнім ардақты емес , Орынсыз күйзелейін мен несіне ? 1

Но знают Честь и Благородство – Им здесь придется обитать , Пока героев сердце бьется И в силах за народ страдать 1

Демеңдер , жақсылық – тақ , жай үміт құр , Заман тар , жауыздық зор , тым қысып тұр . Айналаң қараңғы түн тым түнерген , Қиналып , талар дүние азап шегіп , Қалжырар жалмауыздар қанға бөгіп , Болдырар алыс - жұлыс жұлына ерген . Жүре алмай , дымы құрып сонда әрі , Соқпалы , содыр жолдан шығар бәрі . Талған күш , қиналған тән , ауырған жан Дертіне жақындықты етер дәрі . ( Надсоннан ) 6

Довольно жалких слез ! . . И так вокруг тебя Отчаянье и стон . . . И так тюремной двери Не замолкает скрип , и родина , любя , Не может тяжкие оплакивать потери . . . ( Надсон ) 5

Перунға көнген , берген ықыласын , Болжаған болар заман уақиғасын , Қасына Алек келді қарияның Өткізген құлшылықпен , балмен жасын . ( Данышпан Алектің ажалы ) 8

Покорный Перуну старик одному , Заветов грядущего вестник , В мольбах и гаданьях проведший весь век . И к мудрому старцу подъехал Олег . ( Пушкин . Песнь о вещем Олеге ) 8

Дәрәжә = даража әжал = ажал сәбәп = сабаб сәбақ = сабақ сәләм = салам сәләмат = саламат мәртәбә = мартаба сәждә = сажда зәмзәм = замзам шәрбәт = шарбат ғәйрат = ғайрат сайран = сайран заман = заман қам = ғам қауым = қаум кәсіб = касб 29

Дәрәжә ( степень ) = даража әжал ( смерть ) = ажал сәбәп ( причина ) = сабаб сәбақ ( урок ) = сабақ сәләм ( приветствие ) = салам сәләмат ( здравствуй ) = саламат мәртәбә ( положение ) = мартаба сәждә ( земной поклон ) = сажда зәмзәм ( святая вода замзам ) = замзам шәрбәт ( шербет ) = шарбат ғәйрат ( строение ) = ғайрат сайран ( веселье ) = сайран заман ( время ) = заман қам ( забота ) = ғам қауым ( общество ) = қаум кәсіп ( ремесло ) = касб 32

Биік даража . Төмен даража . Ажал аямайды . Сабапсыз сабақтан қалма . Мен далада сайран еттім . Салам десе саламат болсын . Осы заман , қандай заман ? Саждаға басты екі мартаба қояды . Мен замзам іштім . 29

Высокая степень . Низкая степень . Смерть не жалеет . Не отставай от уроков без причины . Я веселился в степи . Если приветствует , то пусть здравствует . Какое это время ? При земном поклоне бьют челом дважды . Я выпил святую воду . 32

Ғалым , залым , жаһил , шаһид , шәкір , салих , ғарып , жамиғ , имам , мизан , мирас , мысал , имам , заман , азан . 45

Ученый , вероломный , невежество , шахид , благодарный , праведный , едный , весь , имам , сентябрь , наследство , пример , религиозный служитель , эпоха , призыв к молитве . 48

Біздің заманымыз жазу заманы : жазумен сөйлесу ауызбен сөйлесуден артық дәрежеге жеткен заман . 47

Наше время – время письменности : время преобладания письменного общения над устным . 51

Сынау . Төмендегі түбір сөздерге « лас » , « лес » , « дас » , « дес » , « тас » , « тес » жұрнақтарын жалғатып , туынды сөз еткізу . Бас , бауыр , бу , тізе , өкше , ата , қайын , құда , тоғай , сабақ , табақ , су , егін , түс , заман , қарын , тұқым , қара , әлек , одақ , ақыл , пайда , жарна , енші , ен , таңба , ірге , сыбай , үн , жайлау , суат , көңіл , бата , аяқ , отан , ру , ұя , өріс , құдық , тек , дәм , олжа , амал , тілеу , от , шабын , қоныс , сыбаға , кіндік . 64

Контроль . Образуйте производное слово , присоединив суффиксы « лас » , « лес » , « дас » , « дес » , « тас » , « тес » к следующим словам . Бас ( голова ) , бауыр ( родич ) , бу ( пар ) , тізе ( колено ) , өкше ( пятка ) , ата ( дед ) , қайын ( родственники мужа или жены ) , құда ( сват ) , тоғай ( лес ) , сабақ ( урок ) , табақ ( блюдо ) , су ( вода ) , егін ( посев ) , түс ( цвет ) , заман ( время ) , қарын ( живот ) , тұқым ( род ) , қара ( черный ) , әлек ( хлопоты ) , одақ ( союз ) , ақыл ( ум ) , пайда ( польза ) , жарна ( пай ) , енші ( доля в наследстве ) , ен ( метка ) , таңба , ( клеймо ) , ірге ( фундамент ) , сыбай ( связь ) , үн ( звук ) , жайлау ( летовка ) , суат ( водопой ) , көңіл ( настроение ) , бата ( благословение ) , аяқ ( нога ) , отан ( родина ) , ру ( род ) , ұя ( гнездо ) , өріс ( пастбище ) , құдық ( колодец ) , тек ( происхождение ) , дәм ( вкус ) , олжа ( добыча ) , амал ( подход ) , тілеу ( желать ) , от ( огонь ) , шабын ( пойма ) , қоныс ( стойбище / дом ) , сыбаға ( доля ) , кіндік ( пуповина ) . 70

2 ) Заман өзгерген ; білім күшейген . 99

2 ) Время изменившееся , знание усилившееся . 109

Мұнда « заман » һәм « білім » жайынан айтылып тұр . 99

Здесь речь идет о « время » и « знание » . 109

Заман жайынан өзгергендігі , білім жайынан күшейгендігі айтылып тұр ( ішкі белгілері ) . 99

В предложении говорится о том , что время изменилось , а знание усилилось ( внутренние признаки ) . 109

Не өзгерген ? – заман . 99

Что изменившееся ? – время . 109