Akhmet Baitursynuly’s Parallel Corpus: Lexical transformations in translation

30.11.2025

В данной статье рассматриваются различные типы лексических трансформаций, применяемых при переводе избранных произведений Ахмета Байтурсынулы на русский язык. Исследование основано на разрабатываемом казахско-русском параллельном корпусе текстов Байтурсынулы, который служит ценным лингвистическим ресурсом. Исследование мотивировано двойной ролью авторов как переводчиков произведений Байтурсынулы и разработчиков параллельного корпуса. Цель исследования — проанализировать особенности лексических трансформаций при переводе и изложить принципы работы с казахско-русским параллельным корпусом в практике перевода. Также обсуждаются преимущества использования параллельного корпуса в качестве инструмента для исследований и практики перевода.

Этнонимы в составе русских и казахских фразеологизмов

30.11.2025

Фразеология вербализует речевые характеристики, социальные и профессиональные параметры человека, используется для передачи спектра морально-нравственных свойств личности, эмоций и интеллекта. Цель статьи – дать анализ и интерпретацию семантики русских и казахских фразеологизмов, содержащих в своем составе этнонимы (так называемые «внешние этнонимы»), которые указывают на восприятие других этносов в контексте когнитивно-культурологического содержания национальных картин мира. Этнонимы как элемент культурного наследия отражают историю, культуру, традиции и особенности народа. Этнонимическая лексика требует специального изучения вследствие возникновения специфичных закономерностей внутри самой подсистемы.

Байтұрсынұлы шығармаларын корпустық зерттеу («Қырық мысал», «Маса» жинақтары негізінде)

30.11.2025

Аитова Н.Н., Байшукурова Г.Ж., Иргебаева А.Б. Қарағанды университетінің хабаршысы. Филология сериясы, 2024. – 29, 3 (115). – 14-23 б. https://doi.org/10.31489/2024ph3/14-23

A Corpus-Based Analysis: Kazakh-Russian Grammatical Transformations in Akhmet Baitursynuly’s Translations / Корпусқа негізделген талдау: Ахмет Байтұрсынұлы аудармаларындағы қазақ-орыс грамматикалық трансформациялары

25.11.2025

Бұл зерттеуде Ахмет Байтұрсынұлының аудармаларындағы қазақ-орыс грамматикалық трансформациялары корпус лингвистикасы әдістері негізінде талданады. Автор қолданған синтаксистік, морфологиялық және лексикалық деңгейдегі өзгерістер екі тілдің құрылымдық ерекшеліктерін айқындау тұрғысынан қарастырылады. Корпусқа сүйенген салыстырмалы талдау аудармашының тілдік стратегияларын, мәтіннің стильдік және мағыналық дәлдігін қамтамасыз етудегі тәсілдерін анықтауға мүмкіндік береді. Зерттеу нәтижелері қазақ және орыс тілдері арасындағы грамматикалық сәйкестіктер мен алшақтықтарды ғылыми тұрғыда сипаттауға үлес қосады.

The creation of concordance as an effective tool for studying the text: on the example of A. Baitursynov's concordance/ Мәтінді зерттеудің тиімді құралы ретінде конкорданс жасау: А. Байтұрсынов конкордансының үлгісінде

25.11.2025

Бұл мақалада мәтінді зерттеудің тиімді құралы ретінде конкорданс жасау мәселесі қарастырылады. А. Байтұрсынов шығармалары негізінде әзірленген конкорданстың құрылымы, оның лингвистикалық талдау жүргізудегі мүмкіндіктері мен артықшылықтары сипатталады. Зерттеу нәтижелері конкорданстың сөз қолданысын жүйелеуде, авторлық стильді анықтауда, мәтіндер корпусымен жұмыс істеу дағдыларын дамытуда маңызды құрал екенін дәлелдейді.