- 1 ~ 12 аралығындағы деректер, жалпы 22 дерек бар. (Сөз жиілігі: 23)
-
1
а ﺍ р ﺭ з ز * -Бұл үш харіфті балаларға үйрету үшін әуелі һәрбірін бөлек-бөлек бір-бір жапырақ қағазға үлкен етіп жазу. Сонан соң «А»-дан бастап һәрбірін балаларға бөлек-бөлек көрсету. Балалар һәрбірін жаңылмайтын болып білген соң, әліфбаға қаратып оқыту. Бормен жазатын үлкен тақтай болса, һәрбірін бөлек-бөлек тақтайға жазып көрсетсе де болады. 10
а ﺍ р ﺭ з ز * - Чтобы научить детей указанным трем буквам, нужно сначала каждую из них написать крупно на отдельном листке бумаги. После этого, начиная с «А», показать детям раздельно. Когда дети изучат каждую букву без запинки, обучить чтению в букваре. Если есть большая доска для написания мелом, можно показать, как пишется каждая буква по отдельности. 9
-
2
л ﻝ * -Бұл жерде айту керек: кей харіфлар келесі харіфлармен жалғасады, кей харіфлар жалғаспайды. «А», «р», «з» – жалғаспайтын харіфлар, «л» – жалғасатын харіф. Бұған харіф жалғарда құйрығын кесіп қысқартамыз. Мұнан басқа кейінгі жалғасатын харіфлар турасында да осыны айтарға. 10
л ﻝ * -Здесь необходимо сказать: некоторые буквы соединяются с другими буквами, а некоторые – не соединяются. «А», «р», «з» – неприсоединяемые буквы, а «л» – приосединяемая буква. При соединении с ним буквы от- секаем хвостик буквы «л». Это относится и к другим присоединяемым буквам. 9
-
3
Қазақ тіліндегі дыбыстардың таңбасы: ڬ г, گ к, ﻚ қ, ﻕ ғ, ﻍ с, ﺱ з, ﺯ р, ﺭ д, ﺪ ш, چ ж, ﺝ т, ﺕ п, پ б, ﺏ a, ﺍ дәйекші 22
Знаки звуков казахского языка : л, ﻝ ң, ڬ г, گ к, ﻚ қ, ﻕ ғ, ﻍ с, ﺱ з, ﺯ р, ﺭ д, ﺪ ш, چ ж, ﺝ т, ﺕ п, پ б, ﺏ a, ﺍ хамза 22
-
4
Дауыссыз дыбыстардың таңбалары: ﺏ б, پ п, ﺕ т, ﺝ ж, ﭻ ш, ﺪ д, ﺭ р, ﺯ з, ﺱ с, ﻍ ғ, ﻖ қ, ﻛ к, گг, ڬ ң, ﻝ л, م м, ڼ н. 22
Знаки согласных звуков: ﺏ б, پ п, ﺕ т, ﺝ ж, ﭻ ш, ﺪ д, ﺭ р, ﺯ з, ﺱ с, ﻍ ғ, ﻖ қ, ﻛ к, گг, ڬ ң, ﻝ л, م м, ڼ н. 22
-
5
Қаб, бас, жел, күл, мес, сор, бай, жау – деген сөздер бір буынды, бірақ бұлардың әр буынында екіден емес үш-үштен дыбыс бар: қ-а-п, б-а-с, ж-е-л, к-ү-л, м-е-с, с-о-р, б-а-й, ж-а-у. 53
Қаб (мешок), бас (голова), жел (ветер), күл (зола), мес (бурдюк), сор (солончак), бай (богатый), жау (враг) – это односложные слова, но в каждом из них не два, а три звука: қ-а-п, б-а-с, ж-е-л, к-ү-л, м-е-с, с-о-р, б-а-й, ж-а-у 57
-
6
Қазақ тілінде 24 дыбыс бар. Олардың харіфтері мынау: а (آ), б (ب), п (پ), (ل) л, (ڭ) ң, (گ) г, (ك) к, (ق) қ, (غ) ғ, (س) с, (ز) з, (ر) р, (د) д, (چ) ш, ( ج)ж, ( ت) т, (ي) й, (ى) ы, (ە) е, (ۋ) у, (ۇ) ұ, (و) о, (ن) н, (م) м 53
В казахском языке 24 звука. Буквы, их обозначающие: (ل) л, (ڭ) ң, (گ) г, (ك) к, (ق) қ, (غ) ғ, (س) с, (ز) з, (ر) р, (د) д, (چ) ш, ( ج)ж, ( ت) т, (ي) й, (ى) ы, (ە) е, (ۋ) у, (ۇ) ұ, (و) о, (ن) н, (م) м 58
-
7
Дауыссыз харіфтер: б(ب), п(پ), т(ت), ж(ج), ш(چ), х (خ), д(د), р(ر), з(ز), с(س), ч(ش), (ھ)һ ,(ن)н, (م)м, (ل)л, (ڭ)ң, (گ)г, (ك)к, (ف)ф, (ق)қ, (غ)ғ 54
Согласные буквы: б(ب), п(پ), т(ت), ж(ج), ш(چ), х (خ), д(د), р(ر), з(ز), с(س), ч(ش), (ھ)һ ,(ن)н, (م)м, (ل)л, (ڭ)ң, (گ)г, (ك)к, (ف)ф, (ق)қ, (غ)ғ 59
-
8
Ұяң харіфтер: ж(ج), р(ر), з(ز), л(ل), м(م), н(ن), ң(ڭ), һ (ھ). 56
Звонкие буквы: ж(ج), р(ر), з(ز), л(ل), м(م), н(ن), ң(ڭ), һ (ھ). 61
-
9
Ұяң харіфтер өз ара екіге бөлінеді: 1) ымыралы харіфтер: ж(ج), з(ز), л(ل). 2) ымырасыз харіфтер: р (ر)м(م), н(ن) ң(ڭ). 56
Звонкие буквы подразделяются на два вида: 1) изменяемые буквы: ж(ج), з(ز), л(ل). 2) неизменяемые буквы: р (ر), м(م), н(ن), ң(ڭ). 62
-
10
1) Әр бір түбір сөз һәм туынды сөз жұрнақтары мен, жалғаулары мен бірге тұтас жазылады, үзілетін харіфтер келген жерде үзіледі. Үзілу сөздің тұтастығын бұзбайды, (үзетін харіфтер: а (ا), д (د), з (ز), р (ر), о (و), ұ (ۇ), е (ە ،ه ،) . . 62
1) Всякие коренные слова и производные слова пишутся слитно вместе с суффиксами и окончаниями, разделяясь на месте переноса букв. Перенос не нарушает целостности слова, переносимые буквы: а (ا), д (د), з (ز), р (ر), о (و), ұ (ۇ), е (ە ،ه ،) . 68
-
11
1) Жұрнақ «лық». Бұл жұрнақ түбір сөздің аяғы дауысты я жарты дауысты дыбыс болса, яки «р» болса, осы «лық» күйінде жалғасады; мәсәлән: бала = балалық, жау = жаулық, қу = қулық, жабы = жабылық, бай = байлық. 63
1) Суффикс «лық». Данный суффикс присоединяется в виде «лық», если в конце коренного слова стоит гласный или полугласный звук; например: бала (ребенок)= балалық (детство), жау (враг) = жаулық (вражда), қу (хитрый)= қулық (хитрость), жабы (непородистый)= жабылық (непородистость), бай (богатый) = байлық (богатство). 68
-
12
4) Жұрнақ «лас». Бұл жұрнақ түбір сөздің аяғы дауысты я жарты дауысты дыбыс болса, яки «р» болса, осы «лас» күйінде жалғасады. Мәсәлән: қора = қоралас, ау = аулас, ай = айлас, ақы = ақылас, сыр = сырлас. 64
4) Суффикс «лас». Данный суффикс присоединяется в виде «лас», если слово оканчивается на гласный или полугласный звук, или на «р». Например: қора (хлев)= қоралас (сосед по хлеву), ау (охота) = аулас (совместная охота), ай (месяц) = айлас (одного месяца), ақы (плата) = ақылас (совместный по оплате), сыр (секрет)= сырлас (тот, с кем делишься секретами). 70