- 1 ~ 11 аралығындағы деректер, жалпы 11 дерек бар. (Сөз жиілігі: 16)
-
1
Қазақ тіліндегі дыбыстардың таңбасы: ڬ г, گ к, ﻚ қ, ﻕ ғ, ﻍ с, ﺱ з, ﺯ р, ﺭ д, ﺪ ш, چ ж, ﺝ т, ﺕ п, پ б, ﺏ a, ﺍ дәйекші 22
Знаки звуков казахского языка : л, ﻝ ң, ڬ г, گ к, ﻚ қ, ﻕ ғ, ﻍ с, ﺱ з, ﺯ р, ﺭ д, ﺪ ш, چ ж, ﺝ т, ﺕ п, پ б, ﺏ a, ﺍ хамза 22
-
2
Дауыссыз дыбыстардың таңбалары: ﺏ б, پ п, ﺕ т, ﺝ ж, ﭻ ш, ﺪ д, ﺭ р, ﺯ з, ﺱ с, ﻍ ғ, ﻖ қ, ﻛ к, گг, ڬ ң, ﻝ л, م м, ڼ н. 22
Знаки согласных звуков: ﺏ б, پ п, ﺕ т, ﺝ ж, ﭻ ш, ﺪ д, ﺭ р, ﺯ з, ﺱ с, ﻍ ғ, ﻖ қ, ﻛ к, گг, ڬ ң, ﻝ л, م м, ڼ н. 22
-
3
Дыбыссыз таңбалар: ﺍ ء ، («ء» жіңішкелік дәйекшісі аталады) ғ, қ, – ылғи жуан айтылады. к, г, е – ылғи жіңішке айтылады. 22
Знаки без звуков: ﺍ ء ، («ء» знак мягкости) ғ, қ, – всегда твердые. к, г, е – всегда мягкие. 22
-
4
Қазақ тілінде 24 дыбыс бар. Олардың харіфтері мынау: а (آ), б (ب), п (پ), (ل) л, (ڭ) ң, (گ) г, (ك) к, (ق) қ, (غ) ғ, (س) с, (ز) з, (ر) р, (د) д, (چ) ш, ( ج)ж, ( ت) т, (ي) й, (ى) ы, (ە) е, (ۋ) у, (ۇ) ұ, (و) о, (ن) н, (م) м 53
В казахском языке 24 звука. Буквы, их обозначающие: (ل) л, (ڭ) ң, (گ) г, (ك) к, (ق) қ, (غ) ғ, (س) с, (ز) з, (ر) р, (د) д, (چ) ш, ( ج)ж, ( ت) т, (ي) й, (ى) ы, (ە) е, (ۋ) у, (ۇ) ұ, (و) о, (ن) н, (م) м 58
-
5
Дауыссыз харіфтер: б(ب), п(پ), т(ت), ж(ج), ш(چ), х (خ), д(د), р(ر), з(ز), с(س), ч(ش), (ھ)һ ,(ن)н, (م)м, (ل)л, (ڭ)ң, (گ)г, (ك)к, (ف)ф, (ق)қ, (غ)ғ 54
Согласные буквы: б(ب), п(پ), т(ت), ж(ج), ш(چ), х (خ), д(د), р(ر), з(ز), с(س), ч(ش), (ھ)һ ,(ن)н, (م)м, (ل)л, (ڭ)ң, (گ)г, (ك)к, (ف)ф, (ق)қ, (غ)ғ 59
-
6
Қатаң харіфтер: б (ب), п(پ), т(ت), ш (چ), х(خ) , д(د), ч(ش), с(س), ғ (غ), қ (گ) г, (ك) к, (ق) 55
Глухие буквы: б (ب), п(پ), т(ت), ш (چ), х(خ) , д(د), ч(ش), с(س), ғ (غ), қ (گ) г, (ك) к, (ق) 60
-
7
Ескерту: «қ» (ق),» ғ» (ع ) сияқты жіңішкертуге көнбейтін дыбыстар, «к» (ك),» г» (گ),» е» (ە ) сияқты жуандатуға көнбейтін дыбыстар тоң дыбыстар деп аталады. 58
Примечание: Такие звуки, как «қ» (ق),» ғ» (ع), не поддающиеся смягчению, и такие звки, как «к» (ك),» г» (گ),» е» (ە), не становящиеся твердыми, называются константные звуки. 64
-
8
Ескертулер. 1) «қ» (ق ) һәм «ғ» (ع ) дыбыстары туралы. Кей орында «қ» (ق ) дыбысы «ғ» (غ ) болып өзгереді. Ондай орында айтылуынша «ғ» (غ ) харфін жазу тиіс. Мисал: 1) ақ – ағы, бақ – бағы, сақ – сағы. Істің ағы білмес, жігіттің бағы білер. Иттің сағы жақсы. 2) айақ – айағынан, тайақ – тайағынан. (Келіннің айағынан, қойшының тайғынан). 59
Примечания 1) О звуках «қ» (ق )и «ғ» (ع). В некоторых позициях звук «қ» (ق ) изменяется в звук «ғ» (غ). В таких случаях нужно писать букву «ғ» (غ ) по произношению. Примеры: 1) ақ – ағы, бақ – бағы, сақ – сағы. Иттің сағы жақсы (Хорош сторожевой пес). 2) айақ – айағынан, тайақ – тайағынан (Нога от ноги, палка от палки). Келіннің айағынан, қойшының тайағынан (Невестку узнают по поступи, пастуха – по посоху). 65
-
9
Дауыссыз дыбыстар: ﺏ(б), پ(п), ﺕ(т), ﺝ(ж), چ(ш), د(д), ﺭ(р), ﺯ(з), ﺱ(с), ﻍ(ғ), ﻕ(қ), ك(к), گ(г), ﺙ(ң), ﻝ(л), م(м), ن(н). Жарты дауысты дыбыстар: ﺅ(у), ﻱ(й). 138
Согласные звуки: ﺏ(б), پ(п), ﺕ(т), ﺝ(ж), چ(ш), د(д), ﺭ(р), ﺯ(з), ﺱ(с), ﻍ(ғ), ﻕ(қ), ك(к), گ(г), ﺙ(ң), ﻝ(л), م(м), ن(н). Полугласные звуки: ﺅ(у), ﻱ(й). 161
-
10
Бұл дыбыстардың ішінде қ һәм ғ дәйім жуан айтылады, г, к, һәм й дәйім жіңішке айтылады. 138
Среди них звуки қ и ғ всегда произносятся твердо, звуки г, к, и й всегда произносятся мягко. 161
-
11
Егерде бұл 19 дыбыстың жуан айтылғанына бір харіф, жіңішке айтылғанына бір харіф керек десек, мысалы: ،ﺱـ ﺕـ сықылды, онда 19 дыбысқа 38 харіф керек болар еді, бұған дәйім жуан айтылатұғын қ-ﻕ менен ғ-ﻍ ларды, дәйім жіңішке айтылатұғын к- ك , г-گ һәм й-ﻱлерді қосқанда, һәммасына 43 харіф керек болар еді. 138
Если бы для твердого и мягкого произ ношения 19 звуков нужно было бы по одной букве, например: в слове типа ،ﺱـ ﺕـ*, тогда для 19 звуков необходимо было бы 38 букв, а если добавить сюда всегда твердые звуки қ-ﻕ и ғ-ﻍ, всегда мягкие звуки к- ك , г-گ и всегда мягкий звук й, тогда всего необходимо 43 буквы. 161