« Сенемін һәм білемін атаң жайын ! Сендерді қадірлеуге деймін не үшін ? ! Өткізді өз бастарың қандай еңбек ? Атаңда көрде жатқан жоқ жұмысым » . ( А . Байтұрсынұлы . Қаздар ) 4

« Все так , да вы что сделали такое ? » ( И . Крылов . Гуси ) 4

Тағы да үшінші рет ауын салып , Сүйретіп шығарды бір алтын балық . Шал байғұс өз көзіне өзі сенбей , Аңырайып тұрды біраз аң - таң қалып . ( Балықшы мен балық ) 10

В третий раз закинул он невод , – Пришел невод с одною рыбкой , С непростою рыбкой , – золотою . ( Пушкин . Сказка о рыбаке и рыбке ) 10

Риза болып , айтар хан : « Бұйым алтын , күміс пе ? Басқа мүдде , жұмыс па ? Тауаныңды қайтарман . Сенен немді аярмын ! Қашан болса , даярмын Не сұрасаң беруге – Не десең де еткізіп , Не мүддеңе жеткізіп , Өз көңілімдей көруге » ( Алтын әтеш ) 15

Царь скопца благодарит , Горы золота сулит . « За такое одолженье , – Говорит он в восхищенье , – Волю первую твою Я исполню , как мою » . ( Пушкин . Сказка о золотом петушке ) 14

Шал айтады : « Хан Дадан ! Барды айтқан уағдаң Тілегімді беруге . Не десем де еткізіп , Ризалыққа жеткізіп , Өз көңіліңдей көруге . Ақы алатын күн жетті , Мойныңдағы міндетті – Өте , бүгін қарызды . Сүйсең көңілім тынуын , Бер , Шамаһан сұлуын ! Қабыл ет , хан , арызды ! » ( Алтын әтеш ) 18

Царь ! – ответствует мудрец , – Разочтемся наконец . Помнишь ? за мою услугу Обещался мне , как другу , Волю первую мою Ты исполнить , как свою . Подари ж ты мне девицу , Шамаханскую царицу ( Пушкин . Сказка о золотом петушке ) 17

Біз де тіліміз бұзылмай сақталуын тілесек , өзгелерше әуелі өз тілімізбен оқытып , сонан соң басқаша оқыту тиіс . 47

Если мы хотим сохранить чистоту своего языка , то должны учиться на родном языке и потом учиться на другом языке . 51

Қазақ сөздерін алып , орыс я ноғай сөзінің жүйесімен тізсе , әрине , ол нағыз қазақша болып шықпайды . Сондай кемшілік болмас үшін әр жұрт баласын әуелі өз тілінде оқытып , өз тілінде жазу - сызу үйретіп , өз тілінің жүйесін білдіріп , жолын танытып , балалар әбден дағдыланғаннан кейін басқаша оқыта бастайды . 47

Используя казахские слова и выстраивая их по правилам русского или татарского языка , не получим настоящую казахскую речь . Для того , чтобы избежать таких ошибок , каждый должен сначала обучить ребенка на родном языке , научить родной письменности , правописанию , методам и только после полного овладения всему перечисленному учить другим языкам . 51

Өз ақылын шамалаған қор болмас . 51

Тот , кто умерит свой ум , не будет несчастным . 55

Ұяң харіфтер өз ара екіге бөлінеді : 1 ) ымыралы харіфтер : ж ( ج ) , з ( ز ) , л ( ل ) . 2 ) ымырасыз харіфтер : р ( ر ) м ( م ) , н ( ن ) ң ( ڭ ) . 56

Звонкие буквы подразделяются на два вида : 1 ) изменяемые буквы : ж ( ج ) , з ( ز ) , л ( ل ) . 2 ) неизменяемые буквы : р ( ر ) , м ( م ) , н ( ن ) , ң ( ڭ ) . 62

4 ) Қосалқы сөз дегеніміз – өз алдына мағанасы кем , басқа сөздің маңайында тұрғанда мағана шығатын сөз . Мәсәлән : да , ғой , ғана ( мал - да , жан - да , солай - ғой , осы - ғана ) . 61

4 ) Служебное слово – это несамостоятельное по значению слово , приобретающее значение рядом с другим словом . Например : да , ғой , ғана ( мал - да ( и скот ) , жан - да ( и люди ) , солай - ғой ( так же ) , осы - ғана ( лишь это ) ) . 67

5 ) Қосымшалар дегеніміз – сөз емес , сөзге жалғанатын буындар . Бұларда өз алдына мағана жоқ , басқа сөзге жалғанбай бөлек айтылмайды , сондықтан бұлар қосымшалар деп аталады . 61

5 ) Аффиксы – это не слова , а слоги , присоединяемые к слову . У них нет собственного значения , они не произносятся отдельно от слова , к которому присоединяются , поэтому их называют аффиксами . 67

Сынау . Төмендегі сөздердің ішіндегі есімдік сөздерді айырту . Әрі жат , бері жат демек төсек тарлығы , сенікі , менікі демек көңіл тарлығы . Өзімдікі дегенде , өгіз қара күшім бар ; өзгенікі дегенде , анаумынау ісім бар . Құлан өз қағынан жерімес . Сиыр өз тілінен қыршаңқы болады . Не ексең соны орарсың . Кім мықты , кім нашары мәлім болар , түскенде той - томаға белін буып . Үйдің жылы - суығы қыс келгенде білінер , кімнің алыс - жуығы іс келгенде білінер . Аттың бәрі тұлпар емес , құстың бөрі сұңқар емес . Сіз деген әдеп , біз деген көмек . 74

Контроль . Укажите местоимения в следующих словах . Это твое , а это мое – это признак зависти , ложись туда , ложись сюда – это признак тесной постели . На свое у меня силы как у вола ; на чужое – имеется дело и нет свободного времени . Кулан не брезгует своей лужей . Корова шелудлива из - за своего языка . Что посеешь , то и пожнешь . Кто сильный , а кто слабый , станет известно , когда он будет бороться . Только зимой поймешь , теплый или холодный дом , только в деле поймешь , кто тебе близок , а кто далёк . Не всякий конь скакуном считается , не всякая птица за сокола принимается 91

Кей сөздер жалғау орнына жүреді һәм жалғаулар сияқты , басқа сөздердің шылауында тұрмаса , өз алдына мағана шықпайды . 78

Некоторые слова используются вместо окончаний и подобны окончаниям , если они не служат другим словам , то самостоятельного значения не имеют . 96