Жалғыз ағаш үй болмас , жалғыз жігіт би болмас . Тура биде туған жоқ ; туғанды биде иман жоқ . Сай сайға құяды ; бай байға құяды ; өзен өзенге құяды . Күн ортақ , ай ортақ , жақсы ортақ . Ашу дұшпан , ақыл дос ; ақылыңа ақыл қос . Сабыр түбі сары алтын : сарғайған жетер мұратқа , асыққан қалар ұятқа . Шалқайғанға шалқай : пайғамбардың ұлы емес ; еңкейгенге еңкей : атаңнан қалған құл емес . Атаң жаман кісі еді : ат бергеннің құлы еді ; енең жаман кісі еді : Мәскеудің қара күңі еді . Іш қазандай қайнайды , күресуге дәрмен жоқ ; қоянқолтық алысып , жығылсаң - да арман жоқ . 50

Одинокое дерево не станет домом ; одинокий джигит не станет судьей . У справедливого судьи нет родственников ; у имеющего родственников судьи нет честности . Овраг сливается с оврагом ; богач поддерживает богача ; река вливается в реку Солнце общее , луна общая , благо общее . Гнев — враг , разум — друг ; добавь к мудрости мудрость ) . Терпение – золото : терпеливый достигнет заветной цели , торопящийся опозорится . Важничай перед тем , кто важничает : он не сын пророка ; кланяйся тому , кто кланяется : он не раб , оставшийся от деда . Дед был плохим человеком : он был рабом того , кто дал ему коня ; теща была плохим человеком : она была служанкой Москвы . Нутро кипит как котел , бороться нету сил ; борешься рука об руку , даже лучше , если свалишься . 54

Шалқайғанға шалқай ; пайғамбардың ұлы емес , еңкейгенге еңкей , атаңнан қалған құл емес . 120

Перед гордым будь горд ; он не сын пророка ; с вежливым будь вежлив ; он не раб твоего отца . 131

Мәсәлән : « Сабыр түбі сары алтын : сарғайған жетер мұратқа ; асыққан қалар ұятқа » я болмаса « Шалқайғанға шалқай : пайғамбардың ұлы емес ; еңкейгенге еңкей : атаңнан қалған құл емес » . 123

Например : « Терпение – золото : терпеливый достигнет своей цели , а нетерпеливый осрамится » ) . Или : « Перед гордым и ты будь горд : он не сын пророка ; с вежливым будь вежлив : он не раб твоего отца » ) . ( В таких предложениях между следствием и объясняющей его причиной ставится двоеточие . – перев . ) . 136