Жалғыз ағаш үй болмас, жалғыз жігіт би болмас. Тура биде туған жоқ; туғанды биде иман жоқ. Сай сайға құяды; бай байға құяды; өзен өзенге құяды. Күн ортақ, ай ортақ, жақсы ортақ. Ашу дұшпан, ақыл дос; ақылыңа ақыл қос. Сабыр түбі сары алтын: сарғайған жетер мұратқа, асыққан қалар ұятқа. Шалқайғанға шалқай: пайғамбардың ұлы емес; еңкейгенге еңкей: атаңнан қалған құл емес. Атаң жаман кісі еді: ат бергеннің құлы еді; енең жаман кісі еді: Мәскеудің қара күңі еді. Іш қазандай қайнайды, күресуге дәрмен жоқ; қоянқолтық алысып, жығылсаң-да арман жоқ. 50

Одинокое дерево не станет домом; одинокий джигит не станет судьей. У справедливого судьи нет родственников; у имеющего родственников судьи нет честности. Овраг сливается с оврагом; богач поддерживает богача; река вливается в реку Солнце общее, луна общая, благо общее. Гнев — враг, разум — друг; добавь к мудрости мудрость). Терпение – золото: терпеливый достигнет заветной цели, торопящийся опозорится. Важничай перед тем, кто важничает: он не сын пророка; кланяйся тому, кто кланяется: он не раб, оставшийся от деда. Дед был плохим человеком: он был рабом того, кто дал ему коня; теща была плохим человеком: она была служанкой Москвы. Нутро кипит как котел, бороться нету сил; борешься рука об руку, даже лучше, если свалишься. 54

Шалқайғанға шалқай; пайғамбардың ұлы емес, еңкейгенге еңкей, атаңнан қалған құл емес. 120

Перед гордым будь горд; он не сын пророка; с вежливым будь вежлив; он не раб твоего отца. 131

Мәсәлән: «Сабыр түбі сары алтын: сарғайған жетер мұратқа; асыққан қалар ұятқа» я болмаса «Шалқайғанға шалқай: пайғамбардың ұлы емес; еңкейгенге еңкей: атаңнан қалған құл емес». 123

Например: «Терпение – золото: терпеливый достигнет своей цели, а нетерпеливый осрамится»). Или: «Перед гордым и ты будь горд: он не сын пророка; с вежливым будь вежлив: он не раб твоего отца»). (В таких предложениях между следствием и объясняющей его причиной ставится двоеточие. – перев.). 136