Дәрәжә = даража әжал = ажал сәбәп = сабаб сәбақ = сабақ сәләм = салам сәләмат = саламат мәртәбә = мартаба сәждә = сажда зәмзәм = замзам шәрбәт = шарбат ғәйрат = ғайрат сайран = сайран заман = заман қам = ғам қауым = қаум кәсіб = касб 29

Дәрәжә (степень)= даража әжал (смерть)= ажал сәбәп (причина) = сабаб сәбақ (урок) = сабақ сәләм (приветствие) = салам сәләмат (здравствуй) = саламат мәртәбә (положение) = мартаба сәждә (земной поклон)= сажда зәмзәм (святая вода замзам)= замзам шәрбәт (шербет) = шарбат ғәйрат (строение) = ғайрат сайран (веселье) = сайран заман (время) = заман қам (забота) = ғам қауым (общество) = қаум кәсіп (ремесло) = касб 32

Сынау. Төмендегі түбір сөздерге «лас», «лес», «дас», «дес», «тас», «тес» жұрнақтарын жалғатып, туынды сөз еткізу. Бас, бауыр, бу, тізе, өкше, ата, қайын, құда, тоғай, сабақ, табақ, су, егін, түс, заман, қарын, тұқым, қара, әлек, одақ, ақыл, пайда, жарна, енші, ен, таңба, ірге, сыбай, үн, жайлау, суат, көңіл, бата, аяқ, отан, ру, ұя, өріс, құдық, тек, дәм, олжа, амал, тілеу, от, шабын, қоныс, сыбаға, кіндік. 64

Контроль. Образуйте производное слово, присоединив суффиксы «лас», «лес», «дас», «дес», «тас», «тес» к следующим словам. Бас (голова), бауыр (родич), бу (пар), тізе (колено), өкше (пятка), ата (дед), қайын (родственники мужа или жены), құда (сват), тоғай (лес), сабақ (урок), табақ (блюдо), су (вода), егін (посев), түс (цвет), заман (время), қарын (живот), тұқым (род), қара (черный), әлек (хлопоты), одақ (союз), ақыл (ум), пайда (польза), жарна (пай), енші (доля в наследстве), ен (метка), таңба, (клеймо), ірге (фундамент), сыбай (связь), үн (звук), жайлау (летовка), суат (водопой), көңіл (настроение), бата (благословение), аяқ (нога), отан (родина), ру (род), ұя (гнездо), өріс (пастбище), құдық (колодец), тек (происхождение), дәм (вкус), олжа (добыча), амал (подход), тілеу (желать), от (огонь), шабын (пойма), қоныс (стойбище/ дом), сыбаға (доля), кіндік (пуповина). 70