у* ۇ - Дауысты дыбыстардың соңында «у» жарты дауысты болады. Мысалы: саула деген сөзде үш буын емес, екі буын. 18

у* ۇ - После гласных "y " - полугласный. Например: в слове саула два слога, а не три. 18

У кого две жены, у того дома ссоры, а у кого плохая жена, у того в доме враг. 52

Екі қатын алғанның дау үйінде, жаман қатын алғанның жау үйінде. 56

Қаб, бас, жел, күл, мес, сор, бай, жау – деген сөздер бір буынды, бірақ бұлардың әр буынында екіден емес үш-үштен дыбыс бар: қ-а-п, б-а-с, ж-е-л, к-ү-л, м-е-с, с-о-р, б-а-й, ж-а-у. 53

Қаб (мешок), бас (голова), жел (ветер), күл (зола), мес (бурдюк), сор (солончак), бай (богатый), жау (враг) – это односложные слова, но в каждом из них не два, а три звука: қ-а-п, б-а-с, ж-е-л, к-ү-л, м-е-с, с-о-р, б-а-й, ж-а-у 57

Қазақ тілінде 24 дыбыс бар. Олардың харіфтері мынау: а (آ), б (ب), п (پ), (ل) л, (ڭ) ң, (گ) г, (ك) к, (ق) қ, (غ) ғ, (س) с, (ز) з, (ر) р, (د) д, (چ) ш, ( ج)ж, ( ت) т, (ي) й, (ى) ы, (ە) е, (ۋ) у, (ۇ) ұ, (و) о, (ن) н, (م) м 53

В казахском языке 24 звука. Буквы, их обозначающие: (ل) л, (ڭ) ң, (گ) г, (ك) к, (ق) қ, (غ) ғ, (س) с, (ز) з, (ر) р, (د) д, (چ) ш, ( ج)ж, ( ت) т, (ي) й, (ى) ы, (ە) е, (ۋ) у, (ۇ) ұ, (و) о, (ن) н, (م) м 58

Жарты дауысты харіфтер: у(ۋ) , и(ي). 54

Полугласные звуки: у(ۋ), и(ي). 59

Дағдыландыру. Төмендегі сөздердің ішіндегі дауысты «у» (ۋ ) һәм «й»(ي)ларды айырту. 54

Упражнение. Укажите в приведенных ниже словах гласные «у» (ۋ )и «й»(ي). 59

3) «ұ» (ۇ ) һәм «ы» (ى ) дыбыстары туралы. «ұ» (ۇ ) мен «ы» (ى ) дыбыстары «у» (ۋ ) дыбысының алдында келгенде ашық буындарда анық естіледі. Бітеу буындарда дүдәмал естіледі. Сондықтан дүдәмал болған жерде бітеу буынды ашып ашық буынға айналдыру керек. 59

3) о звуках «ұ» (ۇ ) и «ы» (ى) . Звуки «ұ» (ۇ ) и «ы» (ى ) перед звуком «у» (ۋ ) в открытых слогах слышатся отчетливо. В закрытых слогах слышатся неясно. Поэтому в неясных случаях необходимо изменить закрытый слог в открытый. 65

Мысалдар: 1) сұу, бұу, тұу деп жазу-ма, яки су, бу, ту деп жазу-ма, дүдәмал, яғни «у» (ۋ) дың алдындағы дыбыс «ұ» (ۇ)-ма, «ы» (ى)-ма, анық естілмейді. Егерде «у» (ۋ)дың алдындағы дыбыс «ұ» (ۇ ) болса, «сұу», «бұу», «тұу» деп жазу тиіс. Егерде «у» (ۋ)дың алдындағы дыбыс «ы» (ى )болса, бұл сөздер «ы» (ى ) харфі бітеу буында жазылмауы себепті, «су», «бу», «ту» деп жазылуы тиіс. «У» (ۋ ) алдындағы қай дыбыс екені бітеу буынды ашқанда мәлім болады. «У» (ۋ)дың алдына «ұ» (ۇ ) харфін қойып-та, «ы» (ى ) харфін қойыпта ашып қарайық: сұу=сұуы, бұу=бұуы, тұу=тұуы; су=сы-уы, бу=бы-уы, ту=ты-уы. Әрине сұуы, бұуы, тұуы деп айту, сыуы, быуы, тыуы деп айтудан дұрыс екендігі қандай даусыз болса, сұу, бұу, тұу деп жазу һәм сондай даусыз болып шығады. 59

Примеры: 1) неясно, как писать сұу, бұу, тұу или су (вода), бу (пар), ту (знамя), то есть не слышно отчетливо перед «у» (ۋ ) звук «ұ» (ۇ ) или «ы» (ى). Если перед «у» (ۋ ) звук «ұ» (ۇ), то нужно писать «сұу», «бұу», «тұу». Если перед «у» (ۋ ) звук «ы» (ى), то из-за того, что в закрытом слоге не пишется буква «ы» (ى), нужно писать «су», «бу», «ту». Какой звук стоит перед «у» (ۋ ) будет известно, когда закрытый слог станет открытым. Рассмотрим варианты с постановкой перед «у» (ۋ ) и буквы «ұ» (ۇ), и буквы «ы» (ى): сұу=сұуы, бұу=бұуы, тұу=тұуы; су=сы-уы, бу=бы-уы, ту=тыуы. Конечно, по сравнению с сыуы, быуы, тыуы звучание сұуы, бұуы, тұуы является бесспорно правильным, так же, как и бесспорно правильно написание сұу, бұу, тұу 65

2) Оқу, жору, тану деп жазу ма, яки оқұу, жорұу, танұу деп жазу-ма? дүдәмал, яғни «у» (ۋ ) алдындағы дыбыс «ы» (ى) -ма, «у» (ۋ) -ма? белгісіз. Егерде «ы»(ى ) болса, бітеу буын болғандықтан, «ы» (ى ) харфін тастап оқу, жору, тану деп жазуымыз тиіс. 59

2) Правильно написание оқу (учиться), жору (предсказывать), тану (узнавать) или оқұу, жорұу, танұу? Неясно, перед «у» (ۋ ) звук «ы» (ى ) или «у» (ۋ ?) неизвестно. Если это «ы» (ى), то в закрытом слоге убираем букву «ы» (ى ) и нужно писать оқу, жору, тану. 65

Егерде «у» (ۋ ) дыбысының алдында «ұ» дыбысы болса, «ұ» (ۇ ) харфі һеш жерде қалмай жазылатындығы себепті, оқұу, жорұу, танұу деп жазуымыз тиіс. 59

Если перед звуком «у» (ۋ ) звук «ұ», то по причине того, что буква «ұ»(ۇ ) пишется обязательно, нужно писать оқұу, жорұу, танұу. 65

Әрине мұнда оқыуы, жорыуы, таныуы деу оқұуы, жорұуы, танұуы дегеннен дұрысырақ, өйткені «оқу» деген сөздің түбірі «оқы», соған «у» (ۋ ) қосылып, «оқыу» болған. «ы» (ى ) бітеу буында жазылмаған соң «оқу» болып тұр. 60

Конечно, правильнее оқыуы, жорыуы, таныуы, чем оқұуы, жорұуы, танұуы, так как корнем слова «оқу» является «оқы», добавляя к нему «у» (ۋ), получали «оқыу». Из-за того, что в закрытом слоге «ы»(ى ) не писался, то получаем «оқу». 66

«Жору»-да сол сияқты түбірі «жоры», «у» (ۋ ) қосылып «жору» болып тұр; 60

Также слово «жору» имеет корень «жоры», добавляя «у» (ۋ ) получаем «жору»; слово «тану» используется в двух значениях. 66